Celiakia - choroba trzewna

  Celiakia dawna  nazwa, oznaczająca chorobę brzucha. Termin ten pochodzi od greckiego słowa koilia (brzuch). Kiedy poznano przyczynę celiakii, stworzono  dla niej nową nazwę - enteropatia glutenozależna wynikająca z wrażliwości na gluten, ale się nie przyjęła. spotyka się też nazwę choroba trzewna.

Celiakia- nietolerancja pokarmowa. 

    Jest to niezdolność organizmu do wchłaniania glutenu, który jest białkiem: pszenicy, żyta, jęczmienia.

Białko to jest częstszym składnikiem tak powszechnie spożywanych produktów, jak pieczywo czy kluski.

   Białko to uszkadza śluzówkę jelita cienkiego, utrudniając tym samym wchłanianie substancji odżywczych, i w konsekwencji wywołuje niedożywienie.

   Celiakia zazwyczaj ujawnia się u niemowląt po odstawieniu ich od mleka, w kilka tygodni po wprowadzeniu pokarmów zbożowych. Niekiedy choroba po raz pierwszy ujawnia się u dorosłych. Skłonność do niej przekazywana jest genetycznie, dlatego utrzymuje się zazwyczaj w tych samych rodzinach.

Kiedy dana rodzina dotknięta jest chorobą trzewną istnieje  bardzo duże prawdopodobieństwo wystąpienia  w niej opryszczkowego zapalenia skóry (choroba Duhringa). U podłoża tych schorzeń leży  podobny mechanizm, ale objawy ich są zupełnie inne.

Dolegliwości w Celiakii to :

- biegunka- obfite tłuste, odbarwione i cuchnące stolce, 

- chudnięcie, 

- apatia, 

- drażliwość,

- wzdęcia brzuszka;

- gazy.

- brak łaknienia zwłaszcza u niemowląt.

- uszkodzenie błony śluzowej jelit. Cechą typową jest zanik kosmków jelitowych ( w znacznym stopniu zwiększają powierzchnię jelit). Ponadto notuje się wzrost ilości komórek immunologicznych.

- zespół upośledzonego wchłaniania. Zaburzenia przyswajania składników pożywienia, spowodowane utratą kosmków jelitowych , prowadzą u niemowląt i u małych dzieci  do opóźnienia wzrostu, a u dorosłych do osłabienia i obniżenia  masy ciała.

U dorosłych  nietolerancja glutenu objawia się biegunką, bólami brzucha, wymiotami, zmęczeniem, zadyszką, chudnięciem i obrzękami nóg. Objawy te występują stopniowo na przestrzeni miesięcy lub lat.

Jedynym leczeniem jest dieta bezglutenowa. 

Obecnie jest wiele produktów bezglutenowych, na przykład chleb, które można nabyć w specjalnych sklepach.

ROZPOZNANIE

   Rozpoznanie może potwierdzić biopsja jelita cienkiego, pobranie wycinka błony śluzowej z jelita, jeszcze przed wyłączeniem z diety glutenu. Po odstawieniu  go z diety u niektórych chorych stosunkowo szybko następuje wygojenie błony śluzowej jelita.

   Rozpoznanie celiakii umożliwia też badanie poziomu autoprzeciwciał we krwi, ale nie daje ono tak jednoznacznych rezultatów jak biopsja.