Anemia -niedokrwistość

Co to  jest anemia? Anemią nazywamy wszystkie rodzaje niedokrwistości, a więc stan, w którym we krwi jest zbyt mało hemoglobiny bądź też erytrocytów. Ponieważ hemoglobina otrzymuje w płucach  “ładunek” tlenu, w przypadku zbyt małych stężeń hemoglobiny ilość dostarczanego przez nią tlenu do organizmu jest niedostateczna.

Anemia (łac. anaemia) zwana również niedokrwistością jest zespołem objawów chorobowych, stanem osłabienia organizmu spowodowana niedoborem czerwonego barwnika zawierającego hemoglobiny lub czerwonych ciałek krwi tzw. erytrocytów. Diagnoza stawiana jest w przypadku stwierdzenie niższych wartości niż ustalone normy. Wyróżnia się niemal 100 odmiennych typów niedokrwistości. 

   W związku ze zróżnicowanymi przyczynami wystąpienia choroby, dzieli się ją jednak na trzy główne grupy:

-niedokrwistość pokrwotoczna (spowodowana utrata krwi);

-niedokrwistość wynikająca ze zmniejszonego wytwarzania krwinek czerwonych i zaburzeń wytwarzania hemoglobiny;

-niedokrwistość spowodowana skróconym czasem życia czerwonych krwinek.

Najczęstsze przyczyny anemii - niedobór żelaza  należy do grupy drugiej. W każdej grupie można wyróżnić wiele różnych podgrup. Podstawową zasadą leczenia jest zawsze usunięcie przyczyny anemii.

Niedokrwistość pokrwotoczna, jak sama nazwa wskazuje, spowodowana jest utratą krwi. Wśród przyczyn różnorodnych typów niedokrwistości znajdują się: deficyt witamin (szczególnie B12 i kwasu foliowego) i żelaza, uwarunkowania genetyczne, uboczne efekty działania leków, przebyte choroby i urazy.

Ze statystyk wynika, że największe prawdopodobieństwo wystąpienia niedokrwistości występuje u osób, które chorują na: przewlekłą niewydolność nerek, cukrzycę, chorobę nowotworową, choroby serca, artretyzm, chorobę zapalną jelit, są zakażone wirusem HIV.

Niedokrwistość nierzadko towarzyszy chorobom nowotworowym - guzom litym oraz nowotworom układu krwiotwórczego. U chorych na raka często występuje także skrócenie czasu życia erytrocytów, niedobór czynników krwiotwórczych, rozwojowi anemii sprzyja ponadto chemioterapia i radioterapia.

Skrócenie czasu "życia" czerwonych krwinek (z ok. 120 dni do kilku dni). Nietrwałość krwinek może wynikać z wad budowy lub defektów ich enzymów. Do rozpadu krwinek mogą się też przyczynić niektóre leki, choroby zakaźne i inne czynniki, np. przeciwciała pochodzące z organizmu matki (konflikt serologiczny u noworodków) bądź np. jad żmii. Objawy rozpadu krwinek (hemolizy): żółtaczka, powiększenie śledziony, kamica żółciowa.

 
Ryzyko zachorowania jest wyższe u krewnych osób chorych na anemię, przy zakażeniach wirusowych i bakteryjnych. 

Diagnostyka  

Analiza krwi wykazuje zmniejszone stężenie hemoglobiny i liczbę czerwonych krwinek. Często mają one nieprawidłowy kształt. We krwi wzrasta również zawartość enzymu LDH oraz żelaza i bilirubiny, na zdjęciach RTG widoczne zgrubienia kości czaszki, śródpiersia i paliczków. 

Leczenie - zlikwidowanie czynnika wywołującego rozpad krwinek (w przypadku przyczyn zewnętrznych) ew. usunięcie śledziony, transfuzje, leki zmniejszające aktywność układu odpornościowego.

Główne objawy anemii:

- osłabienie organizmu
- zmęczenie
- bladość skóry

- bladość spojówek oka;

- zmniejszona sprawność ruchowa;

- zadyszka po wysiłku;

- apatia;

- szum w uszach;
- bóle głowy;
- utrata apetytu;
- depresja;
- zawroty głowy;

- mroczki;

- płytki oddech;

- omdlenia;

- stany podgorączkowe;

- bóle w okolicy serca;
- nadwrażliwość na zimno;
- problemy z koncentracją i pamięcią;
- senność;

- uczucie zimna;

- wczesne siwienie włosów, które stają się cienkie i tracą połysk;

Objawy charakterystyczne dla anemii spowodowanej niedoborem żelaza to:

- łamliwość włosów i paznokci ;

- zmiany na błonie śluzowej języka, gardła;

- zajady;

- wysuszenie skóry;

- łamliwość i wklęsłość paznokci.   

Podział niedokrwistości (anemii) jest dosyć złożony.

Podział może dotyczyć wielkości erytrocytów, wtedy mówimy o anemii normoblastycznej - kiedy krwinki są prawidłowe, o anemii megablastycznej - kiedy krwinki są zbyt duże, a także o niedokrwistości mikrocytarnej - kiedy krwinki są za małe. W podziale tym wykorzystuje się parametr MCV jest to średnia objętość krwinki.  

Witamina A

Witaminy są zawarte w codziennym pożywieniu. Są one potrzebne do prawidłowego wzrostu, rozwoju i funkcjonowania organizmu. Zapotrzebowanie na nie jest stosunkowo niewielkie i prawidłowa, codzienna dieta jest wystarczająca do uzupełniania bieżących potrzeb ustroju.

Witamina A ma duże znaczenie w fotochemicznych procesach widzenia (szczególnie w widzeniu nocnym), w prawidłowym rozwoju nabłonka, skóry, kości, zębów, biosyntezie cholesterolu, właściwego funkcjonowania układu rozrodczego kobiet i mężczyzn i tworzeniu mukopolisacharydów. Witamina A chroni nabłonek przewodu pokarmowego, moczowego i oddechowego przed zakażeniem. U kobiet w ciąży jest ona konieczna do prawidłowego rozwoju płodu.

Witamina A zawarta jest w wielu pokarmach: 

- żółtopomarańczowych owocach i warzywach;
- ciemnozielonych liściastych warzywach;
- mleku wzbogaconym w witaminę A;
- wątrobie;
- margarynie.

Witamina A występuje w dwóch różnych formach: retinoli i beta-karotenu.
Retinole znajdują się w pokarmach pochodzenia zwierzęcego (mięsa, jaja, mleko) a beta-karoten roślinnego. Beta-karoten zamieniany jest w organizmie na witaminę A. 

Witamina A chroni organizm przed nowotworami płuc i przewodu pokarmowego. Dlatego zaleca się jedzenie wielu warzyw i owoców zawierających jej bardzo dużo. Można również przyjmować gotowe produkty farmaceutyczne zawierające witaminę A, dotyczy to przede wszystkim osób starszych, mieszkańców miast i innych zanieczyszczonych okolic, osób palących lub intensywnie się opalających. W niektórych przypuszczeniach, uważa się, że niski poziom witaminy A wiąże się z chorobą Alzheimera.

Niektóre schorzenia mogą powodować zwiększenie zapotrzebowania na witaminę A, są to:

- biegunka;

- choroby oczu;

- schorzenia jelitowe;

- przewlekłe lub przedłużające się stany zapalne;

- odra;

- schorzenia trzustki;

- usunięcie żołądka;

- przedłużający się stres.

Wchłanianie witaminy A pogarsza się w każdym stanie chorobowym powodującym zmniejszenie się ilości wchłanianych tłuszczów. 

Zmniejszenie stężenia witaminy a stwierdza się w:

- ciąży;

- w okresie laktacji;

- przy doustnym podawaniu olejów mineralnych;

- u osób w podeszłym wieku;

- chorobach gorączkowych;

- diecie ubogiej w witaminę A;

- marskości wątroby.

Należy pamiętać, że zarówno niedobór jak i nadmiar witaminy A może być szkodliwy dla zdrowia, dlatego Światowa Organizacja zdrowia określiła listę zalecanych dawek witaminy A. Ta lista, to RDA ( Recommended daily allowances), wg tej listy:
Zapotrzebowanie na witaminę A, u :
- kobiet - 600mcg;
- kobieta karmiąca - 950 mcg;
- mężczyzna - 700 mcg.

Zapotrzebowanie zależy również od stanu fizycznego i psychicznego, wieku i płci.